Από το Γιάννη Αρβανίτη, φιλόλογο 


Για  τους  μαθητές  μου  της  Α΄ Γυμνασίου , όπου  διδάσκω  φέτος  2015-2016 την  Αρχαία  Ιστορία.

Σας  κοινοποιώ  σειρά  ερωτήσεων  , διαφόρων  τύπων   και  ανά  μάθημα  Ιστορίας. Οι  ερωτήσεις  θα  πληθαίνουν  καθώς  θα  πληθαίνουν  και  τα  μαθήματα , γι? αυτό  πρέπει  κάθε  τόσο  να  επισκέπτεστε  τον  ιστοχώρο  και  να  ασχολείστε  και  με  τις  καινούριες  ερωτήσεις. 

Σκοπός  αυτής  της  κοινοποίησης  είναι   η  εξοικείωσή  σας  με  τους  διαφόρους  τύπους  ερωτήσεων  στο  μάθημα  της  Ιστορίας  και  η  επανάληψη  του  μαθήματος , απαντώντας  στις  ερωτήσεις  αυτές.

Αν  σας  δημιουργούνται  απορίες , ακόμα  καλύτερα: Τις  απαντάμε  στο  σχολείο.

Προσοχή

Μελετήστε  τις  ερωτήσεις  από  τον  κυκλαδικό  πολιτισμό  και  ύστερα. Οι  προηγούμενες  είχαν  δοθεί  και  σε  φωτοτυπία  και  είτε  είναι  γενικές  είτε  αφορούν  μαθήματα  που  είναι  εκτός  εξεταστέας  ύλης. 

 



Ιστορία  Α? Γυμνασίου

1)    Αναζητήστε  στο  λεξικό  τη  σημασία  της  λέξης  «Ιστορία»

2)    Γράψτε  έξι  πηγές  της  ιστορίας.

3)    Ποιο  είναι  το  κριτήριο  για  να  ορίσουμε  ότι  ένας  λαός  περνάει  από  την  προϊστορία  στην  ιστορία;

Παλαιολιθικοί  χρόνοι 

1)    Γιατί  οι  άνθρωποι  της  παλαιολιθικής  εποχής  ήταν  νομάδες;

2)    Μπορείτε  να  σκεφτείτε  πώς  ο  άνθρωπος  καταφέρνει  να  βελτιώνει  τα  εργαλεία  που  χρειάζεται  για  το  κυνήγι  των  άγριων  ζώων;

Νεολιθικοί  χρόνοι

1)    Γιατί  ο  άνθρωπος  τη  νεολιθική  εποχή  δημιουργεί  μόνιμους  οικισμούς;

2)    Πώς  εξηγείτε  το  γεγονός  ότι  η  γεωργική  επανάσταση  ξεκινάει  στην  λεγόμενη  περιοχή  της  « εύφορης  ημισελήνου»;

3)    Ποιο  ρόλο  νομίζετε  ότι  παίζει  η  τέχνη  στη  ζωή  του  προϊστορικού  ανθρώπου;

4)    Πώς  εξηγείτε  την  ύπαρξη  πάρα  πολλών  πέτρινων  και  κυρίως  πήλινων  γυναικείων  αγαλμάτων  τη νεολιθική εποχή;

5)    Γιατί  αναπτύχθηκε  η  κεραμική (  η  τέχνη  της  κατασκευής και της  διακόσμησης  αγγείων ) τη  νεολιθική  εποχή;

 

Ανατολικοί  λαοί

1)    Γιατί  πιστεύετε  ότι  οι  Σουμέριοι  εφευρίσκουν  τον  τροχό  και  το  άροτρο;

2)    Οι  Σουμέριοι  γράφουν  σε  πήλινες  πινακίδες  ενώ  οι  Αιγύπτιοι  σε  πάπυρο. Μπορείτε  να  εξηγήστε          γιατί;

3)    Οι  Φοίνικες  είναι  έμποροι  και  θαλασσοπόροι  ενώ  οι  Αιγύπτιοι  κυρίως  γεωργοί. Γιατί;

4)    Ποιες δραστηριότητες  φαντάζεστε  να  έχουν  οι  κάτοικοι  σε  μια  πόλη  της  Αιγύπτου  το  2000π.Χ.           περίπου;

 

 

 

Κυκλαδικός  πολιτισμός

1)    Ποιο  χαρακτηριστικό  δημιούργημα  της  κυκλαδικής  τέχνης  παρουσιάζεται  στη  παρακάτω  εικόνα; Περιγράψτε  τα  χαρακτηριστικά  του.

 















2)    Πού  οφείλεται  η  ανάπτυξη  του  κυκλαδικού  πολιτισμού; Αναφέρετε  τα  ονόματα  τεσσάρων  νησιών  των  Κυκλάδων.

Μινωικός  πολιτισμός

1)    Η  περίοδος  των  νέων  ανακτόρων  στη  μινωική  Κρήτη.

   Α. Ποια  είναι  η  χρονική  περίοδος  που  κτίστηκαν  τα  νέα  ανάκτορα;

   Β. Ποια  είναι  τα  τέσσερα  ανάκτορα  που  έχουν  βρεθεί;

  Γ. Γράψτε  τέσσερα  κοινά  χαρακτηριστικά  των  ανακτόρων  παρατηρώντας  και  τη  σημερινή                               αεροφωτογραφία.

 











2)    Α. Ποιο  είναι  το  αρχαιολογικό  εύρημα  που  εικονίζεται  παρακάτω;

       Β. Ποιο  είδος  γραφής  είναι  χαραγμένο  πάνω  του;

       Γ. Ποια  άλλα  είδη  γραφής  εμφανίστηκαν  στη  Μινωική  Κρήτη;  

 













3.  Η  θέση  της  γυναίκας  στη  Μινωική  Κρήτη.

4. Ποια  είδη  τέχνης  παρουσιάζονται στις  παρακάτω  εικόνες;  Από  πού  επηρεάζονται  τα  θέματα  των             εικονιζόμενων  έργων  τέχνης;

 

 

 

















Μυκηναϊκός  πολιτισμός

1)    Γράψτε  δύο  κατασκευές  αρχιτεκτονικές  που  τις  συναντάμε  στον  Μυκηναϊκό  αλλά  όχι  στο                         Μινωικό  πολιτισμό. Τι  γνωρίζουμε  γι  αυτές;

2)    Αναφέρετε  δύο  λόγους  που  μας  κάνουν  να  παραδεχόμαστε  σήμερα  ότι  ο  Μυκηναϊκός  είναι            ο        πρώτος  μεγάλος  ελληνικός  πολιτισμός.

3)  Στην  παρακάτω  εικόνα  παρουσιάζεται  ένας  από  τους  σημαντικότερους  λόγους  που                                    αναπτύχθηκαν  οι  Μυκηναίοι. Γράψτε  γι  αυτόν.

 












4)     Παρατηρώντας  τις  παρακάτω  εικόνες  ποιες  πληροφορίες  παίρνουμε  για  τον  πολιτισμό  των                       Μυκηναίων;

  



















 

 

Αποικιακή  εξάπλωση

 

1)     Τι  θα  γράφατε  για  τους  παρακάτω  ιστορικούς  όρους

        Μητρόπολη  ,  αποικία ,  οικιστής , κάπηλοι , Μεγάλη  Ελλάδα.

2)    Ποιοι  λόγοι  οδήγησαν  τους  Έλληνες  να  δημιουργήσουν  ένα  πλήθος  αποικιών  στο  χώρο  της                    Μεσογείου;


  3)    Σωστό  ή  λάθος;

1. Οι  σχέσεις  αποικίας  μητρόπολης  ήταν  μάλλον  εχθρικές.

2. Ο  Β΄ μεγάλος  αποικισμός  ξεκινάει  τον  8ο αι. π.Χ.

3.  Η  επιλογή  της  αποικίας  γινόταν  τυχαία.

4. Με  τον  Β? αποικισμό  αναπτύχθηκε  η  αγγειοπλαστική

5.  Με  τον  Β? αποικισμό  εμφανίστηκε  το  αλφάβητο  στην  Ελλάδα.

6. Ο  πνευματικός  ορίζοντας  του  ελληνισμού  διευρύνθηκε  με  τον  Β΄ αποικισμό.

 

Η  πόλη – κράτος   και  η  εξέλιξη  του  πολιτεύματος

 1.     Γράψτε  μια  βασική  διαφορά  ανάμεσα  στην  αριστοκρατία  και  την  ολιγαρχία.

 2.     Περιγράψτε  παρατηρώντας  και  τη  παρακάτω  εικόνα  μια  τυπικά  πόλη ? κράτος  της  αρχαϊκής                      εποχής.










3.  Ποιο  χαρακτηριστικό  της  πολιτικής  των  τυράννων  αναφέρεται  στην  ιστορική  μαρτυρία  του                        παρακάτω  κειμένου;

ΕΚΟΒΕ ΤΑ ΣΤΑΧΥΑ ΠΟΥ ΕΞΕΙΧΑΝ

Ο Περίανδρος αρχικά δεν ήταν τόσο σκληρός όσο ο πατέρας του. Από τότε όμως που ήλθε σε επαφή με τον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο, έγινε πιο σκληρός από τον πατέρα του τον Κύψελο. Έστειλε λοιπόν κήρυκα στον Θρασύβουλο και ζήτησε να μάθει ποιο πολιτικό καθεστώς έπρεπε να εγκαταστήσει για να έχει ασφάλεια και να κρατήσει την πόλη υπό την εξουσία του. Ο Θρασύβουλος πήρε τον κήρυκα έξω από την πόλη και μπήκε σε ένα σπαρμένο χωράφι. Προχωρώντας μέσα στα σπαρτά ρωτούσε επίμονα να μάθει το σκοπό της άφιξης του κήρυκα από την Κόρινθο. Συγχρόνως έκοβε τα στάχυα που έβλεπε να ξεπερνούν τα άλλα και τα έριχνε κάτω, μέχρι που, κάνοντας αυτό, κατέστρεψε τα ωραιότερα και ψηλότερα στάχυα του χωραφιού?

Από τη διήγηση του κήρυκα ο Περίανδρος κατανόησε τη σημασία της πράξης του Θρασύβουλου? Από τότε έδειξε όλη του την κακία απέναντι στους πολίτες.

Ηρόδοτος, Ιστορία, 5.92

 

 Η  Σπάρτη

 1.     Α. Ποιοι  ήταν  οι  είλωτες; Τι  σημαίνει  σήμερα  η  φράση  «ζω  σαν  είλωτας»

         Β. Τι  σημαίνει  σήμερα  η  φράση  «εκφράζομαι  λακωνικά»

 2.     Εντοπίστε  τα  λάθη  στην  παρακάτω  φράση:

      Τα  αγόρια  στην  αρχαία  Σπάρτη  μάθαιναν  τη  ρητορική  , τη  φιλοσοφία , τη  μουσική , τη  γραφή         και  την  ανάγνωση , ενώ  τα  κορίτσια     έμεναν  στο  σπίτι  μαθαίνοντας  συστηματικά  πώς  να               γίνουν  καλές  μητέρες  και  πώς  θα  οργανώνουν  αποτελεσματικά  το  νοικοκυριό.

 3.    Ποιες  διαφορές  εντοπίζετε  στην  οικονομία  ανάμεσα  σε  Σπάρτη  και  Αθήνα. 

 

 

Αθήνα : Η  πορεία  προς  τη  δημοκρατία

 

1)     Γράψτε  και  εξηγήστε με  ποιο  συγκεκριμένο  νομοθετικό  μέτρο  του  Σόλωνα  ευνοήθηκαν  οι                έμποροι  και  με  ποιο  οι  φτωχοί  αγρότες;

2)     Γράψτε  και  εξηγήστε  δύο νομοθετικά  μέτρα  του  Κλεισθένη  που  ενισχύουν  την  εξουσία  του             λαού  ( του δήμου ).

         Η  Τέχνη  (  στην  Αρχαϊκή  εποχή )

1)    Ποια  είναι  τα  χαρακτηριστικά  το  κούρου  και  της  κόρης  με  βάση 

       τις  παρακάτω  εικόνες.

  

 





















2)    Ποια  από  τις  δύο  εικόνες  παρουσιάζει  δωρικό  ρυθμό  ναού; Στηρίξτε  την  απάντησή  σας  σε  συγκεκριμένα  αρχιτεκτονικά στοιχεία.

                














3)    Τι  ήταν

Οι  επιτύμβιες  στήλες ,   ο  σηκός ,   τα  μελανόμορφα  αγγεία.

 

Να  συνδυαστούν  ανά  δύο  οι  παρακάτω  λέξεις

 

εξουσία                                                       ναός

λυρική                                                         ευγενείς

ρυθμός                                                        ποίηση

Θαλής                                                         Μαραθώνας

Μιλτιάδης                                                   φιλοσοφία

Θεός                                                            δωρικός 

                                                                         

Η  συμμαχία  της  Δήλου ? Η  συμμαχία  όργανο  της  Αθηναϊκής  ηγεμονίας

 

1)    Γιατί  δημιουργήθηκε  η  συμμαχία  της  Δήλου  και  πότε;

2)    Αναφέρετε  δύο  γεγονότα  που  δείχνουν  ότι  η  συμμαχία  της  Δήλου  μετατράπηκε  σε  ηγεμονία                   των  Αθηναίων.

3)    Ποια  ιστορικά  γεγονότα  συνδυάζονται  με  τις  παρακάτω  ημερομηνίες.

 

       594 π.Χ    ,  480  π.Χ.   ,  478 π.Χ ,    462  π.Χ.   , 449 π.Χ  .

 

Το  δημοκρατικό  πολίτευμα  σταθεροποιείται –  ο  Περικλής

 

1)    Ο  Εφιάλτης  και  ο  Περικλής  ενισχύουν  τη  δημοκρατία: Αναφέρετε  τρία  νομοθετικά  τους  μέτρα          που  το  αποδεικνύουν.

2)    «Ο  Περικλής  δεν  είναι  παρά  ο  πρώτος  ανάμεσα  στους  πολίτες»:  Υποστηρίξτε  αυτή  τη                   φράση  του  βιβλίου  διαβάζοντας  τη  πηγή  που  παρατίθεται  παρακάτω    

                                                                                 Ο Περικλής είχε μεγάλο κύρος και μεγάλες ικανότητες, και αποδείχτηκε φανερότατα ανώτερος χρημάτων. Ήταν γι? αυτό σε θέση να συγκρατεί το λαό, χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. Δεν παρασυρόταν από τον λαό, αλλά εκείνος τον καθοδηγούσε. Δεν προσπαθούσε να αποκτήσει επιρροή με παράνομα μέσα και δεν κολάκευε το πλήθος με ρητορείες και είχε τόσο μεγάλο κύρος, ώστε μπορούσε να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει την οργή τους. Όταν καταλάβαινε ότι οι συμπολίτες του, από υπεροψία, γίνονταν υπερβολικά τολμηροί, ενώ δεν το επέτρεπαν οι περιστάσεις, τους συγκρατούσε φοβίζοντάς τους με τα λόγια του κι όταν τους έβλεπε φοβισμένους χωρίς λόγο, τους έδινε θάρρος. Έτσι η πολιτεία φαινομενικά ήταν δημοκρατία, ενώ πραγματικά την κυβερνούσε ο πρώτος της πολίτης.

                                                                     Θουκυδίδης, Ιστορία, Α, 96 (μετ. Άγγ. Βλάχου)

 

 

3)    Α) Ο  Άρειος  πάγος  ήταν  πολιτικός  θεσμός  και  δικαστήριο  των  ευγενών  στην  Αρχαία  Αθήνα.             Αφού  διαβάσετε  την  παρακάτω  πηγή  εντοπίστε  τη  φράση  του  Αριστοτέλη  που  εκφράζει                 τη  συμπάθειά  του  προς  τον  Άρειο  πάγο

             Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΧΑΝΕΙ  ΤΙΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ

Όσο μεγάλωνε η επιρροή του δημοκρατικού κόμματος και πήρε στα χέρια του την αρχηγία ο Εφιάλτης, πολιτικός που είχε τη φήμη του αδωροδόκητου και του δίκαιου, άρχισε πόλεμο με τον Άρειο Πάγο. Και στην αρχή καθαίρεσε πολλούς από τους Αρειοπαγίτες κατηγορώντας τους για κακή διαχείριση. Έπειτα αφαίρεσε από τη βουλή του Αρείου Πάγου όλα τα πρόσθετα προνόμια, με τα οποία αυτή ήταν ουσιαστικά ο φρουρός του πολιτεύματος, και άλλες από τις εξουσίες τις παραχώρησε στη βουλή των Πεντακοσίων, άλλες στην Εκκλησία του Δήμου και στα δικαστήρια.

Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία, XXV, 1-2 (μετ. Β.Σ.)

                      

Η  λειτουργία  του  πολιτεύματος  –  λειτουργίες

1)  Ποιος ο αντίστοιχος με την Εκκλησία του Δήμου θεσμός στη σύγχρονη δημοκρατία; Ποια διαφορά            υπάρχει στον τρόπο συμμετοχής;

2)   Ποιον σκοπό εξυπηρετούσε ο θεσμός των λειτουργιών στην αρχαία Αθήνα;

3)  Ποιες  ήταν  οι  αρμοδιότητες  της  εκκλησίας  του  δήμου  και  της  βουλής  την  εποχή  του  Περικλή;

 

Η  συγκρότηση της αθηναϊκης  κοινωνiας – η καθημερινή ζωή

1)    Α) Με  ποιες  οικονομικές  και  κοινωνικές  δραστηριότητες  απασχολούσαν  οι  Αθηναίοι  τους                    δούλους  τους;

       Β)  Ποια  ήταν  η  προέλευση  των  δούλων  στην  Αθήνα;

       Γ)  Τι  σας  κάνει  εντύπωση  στην  άποψη  του  Αριστοτέλη  για  τους  δούλους;

Μερικοί ισχυρίζονται ότι η δουλεία δεν είναι έργο της δικαιοσύνης, αλλά της βίας. Η οικογένεια, για να είναι πλήρης, οφείλει να αποτελείται από άτομα ελεύθερα και δούλους. Πράγματι, η περιουσία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της οικογένειας, γιατί χωρίς τα αναγκαία αντικείμενα είναι αδύνατον να ζήσεις. Δεν μπορούμε να φανταστούμε οικογένεια χωρίς ορισμένα βοηθητικά εργαλεία. Ανάμεσα στα εργαλεία, άλλα είναι άψυχα και άλλα έμψυχα. Ο δούλος είναι ένα εργαλείο έμψυχο. Εάν κάθε εργαλείο μπορούσε, με μια απλή εντολή, να εκτελέσει μόνο του μια εργασία, τότε ο κύριος δε θα χρειαζόταν τους δούλους. Χρήσιμη για τους ίδιους τους δούλους, η δουλεία είναι δίκαιη.

Αριστοτέλης, Πολιτικά, Α, IV, 1-3 (μετ. Β.Σ.)

2)    Ποιες  διαφορές  παρατηρείτε  ανάμεσα  στη  ζωή  του  άνδρα  και  της  γυναίκας  στην  αρχαία                         Αθήνα;

 

3)    Δώστε  το  περιεχόμενο  των  παρακάτω  όρων: 

                               μετοίκιον , θεωρικά , χορηγία , αποικία , περίοικοι.

 

Η  διαδικασία  της  μόρφωσης- ο  Αθηναίος  και  η  εργασία ? Η  πόλη  γιορτάζει

1)     Αφού  διαβάστε  την  παρακάτω  ιστορική  πηγή , γράψτε  τι  πληροφορίες  παίρνουμε  για  την                         εργασία , την  τροφή και  τη  θέση  της  γυναίκας  στην  κλασική  Αθήνα.

 

Η κίνηση στην Αγορά ξεκινούσε πολύ πρωί. Με το χάραμα άρχιζαν να καταφθάνουν κτηνοτρόφοι από τις Αχαρνές και τη Βοιωτία με κατσίκια, χοίρους, πρόβατα και πουλερικά. Ψαράδες από την Κωπαΐδα έρχονταν να πουλήσουν χέλια, μια λιχουδιά που οι Αθηναίοι εκτιμούσαν δεόντως. Άλλοι ψαράδες έφερναν φρέσκο ψάρι από τον Πειραιά και το Φάληρο. Γεωργοί από τη Μεσόγεια με φρούτα λαχανικά, κρασί και λάδι, τεχνίτες και δούλοι κατευθύνονταν προς την πλατεία της Αγοράς. Μαζί με τους άντρες και λιγοστές γυναίκες που η ανέχεια τις ανάγκασε να εργάζονται, έρχονταν να πουλήσουν χόρτα, βότανα, αυγά, κορδέλες, στεφάνια για το συμπόσιο. Οι έμποροι έστηναν τους πάγκους τους κατά μήκος της οδού των Παναθηναίων. Η πολιτεία είχε καθορίσει ιδιαίτερους χώρους πώλησης για το κάθε προϊόν. Οι χώροι αυτοί ονομάζονταν κύκλοι, χωρίζονταν μεταξύ τους με κινητούς φράκτες και άνοιγαν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, σύμφωνα με τον κανονισμό .Κάθε έμπορος είχε εξασφαλισμένο τη θέση του γιατί πλήρωνε στο κράτος ένα ειδικό τέλος. Οι πελάτες συνοδευόμενοι από δούλους και αχθοφόρους κυκλοφορούσαν ανάμεσα στους πάγκους, ρωτούσαν, παζάρευαν, έκλειναν συμφωνίες, φιλονικούσαν. Άλλοι απλώς περιδιάβαιναν αργόσχολοι στα κουρεία, το σκυτοτομεία (υποδηματοποιεία), τα μυρεψεία (μυροπωλεία) τα σιδηρουργεία… Κουβέντιαζαν με τους εμπόρους, παρακολουθούσαν τη δουλειά των τεχνιτών ή κάθονταν απλώς να ζεσταθούν (το χειμώνα) πλάι στη φωτιά του εργαστηρίου. Οι αργυραμοιβοί καθισμένοι μπροστά στους πάγκους αντάλλασσαν ξένα νομίσματα με αττικές δραχμές. Σκηνές οικείες και διαχρονικές που τις συναντά κανείς σε όλες τις αγορές της Μεσογείου…

.                                                                                                                           (Ξενοφώντος Οικονομικός, 8, 22)

2)     Συνδέστε  τις λέξεις  που  έχουν  σχέση  μεταξύ  τους.

Κίμων

φόρος

μέτοικος

Άρειος Πάγος

Ελληνοταμίες

Τριηραρχία

Εφιάλτης

Βουλή των Πεντακοσίων

θεωρικά χρήματα

Ευρυμέδων

προβούλευμα

μετοίκιον

λειτουργία

θέατρο

 

3)    Α) Ποια  ήταν  η  μόρφωση  που  μπορούσε  να  έχει  ένας  νέος  στην  Αθήνα  της  κλασικής                        εποχής;

      Β)  Τι  απεικονίζει  η  παρακάτω  αγγειογραφία  σχετικά  με  την μόρφωση  στην  Αρχαία  Αθήνα                     και  από  ποιον  ρυθμό  αγγείου  προέρχεται;

 

 

 

 

 

 

 

 


                                  Ο  Πελοποννησιακός  πόλεμος

 

1)    Γράψτε  τις  αιτίες  του  Πελοποννησιακού  πολέμου. Οι  ίδιες  αιτίες  μπορούν  και  στη  σημερινή  εποχή  να  προκαλέσουν  πολέμους; Δικαιολογήστε  την  απάντησή  σας  με  λογικά  επιχειρήματα  ή  παραδείγματα.

2)   Γράψτε  τις  ενέργειες  του  Αλκιβιάδη  και  τις  συνέπειές  τους  σε  όλη  τη  διάρκεια  του  πελοποννησιακού  πολέμου.

3)   Αναφέρετε  τρεις  συνέπειες  του  Πελοποννησιακού  πολέμου  που  είχαν  αρνητικές  επιπτώσεις  τόσο  για  τους  νικητές  όσο και  για  τους  ηττημένους.

4)   Ποιες  χαρακτηριστικές  πτυχές ( όψεις ? στιγμές ) του  Πελοποννησιακού  πολέμου  εντοπίζετε  στις  παρακάτω  ιστορικές  πηγές.

 

Έδιωξαν, λοιπόν, το Μελήσιππο χωρίς να τον ακούσουν και διέταξαν να βγει αυθημερόν από τα σύνορα της Αττικής. Πρόσθεσαν ότι από τότε κι ύστερα θα μπορούν οι Λακεδαιμόνιοι, αν θέλουν, να στέλνουν πρέσβεις μόνο αν αποσυρθούν στο έδαφός τους. Έστειλαν και φρουρούς με τον Μελήσιππο, ώστε να μην επικοινωνήσει με κανέναν. Όταν έφθασε στα σύνορα κι έπρεπε να χωριστεί απ? τους συνοδούς, πριν ξεκινήσει, γύρισε και είπε τα λίγα αυτά λόγια: «Η μέρα η σημερινή είναι αρχή μεγάλων κακών για τους Έλληνες». Όταν έφτασε στο στρατόπεδο και ο Αρχίδαμος έμαθε ότι οι Αθηναίοι δεν είχαν καμία πρόθεση να φανούν υποχωρητικοί, σήκωσε το στρατόπεδο και προχώρησε στο έδαφός τους.

                 Θουκυδίδης, Ιστορία, Β, 12 (μετ. Άγγ. Βλάχου) 

 

Απ? όλα τα προηγούμενα πολεμικά γεγονότα, το μεγαλύτερο ήταν ο Περσικός πόλεμος, ο οποίος τερματίστηκε με δύο ναυμαχίες και δύο μάχες, ενώ ο σημερινός πόλεμος κράτησε πάρα πολλά χρόνια και προκάλεσε τόσες συμφορές στην Ελλάδα, όσες δεν είχε ποτέ πάθει σε ανάλογο χρονικό διάστημα. Ποτέ άλλοτε δεν κυριεύτηκαν και δεν καταστράφηκαν τόσες πολιτείες, είτε από βαρβάρους είτε από Έλληνες που πολεμούσαν μεταξύ τους. Σε πολλές, μάλιστα, πολιτείες, αφού καταστράφηκαν, εγκαταστάθηκε καινούργιος πληθυσμός. Ποτέ άλλοτε δεν έγιναν τόσες εξορίες και δε σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε στον πόλεμο, είτε σ? εμφυλίους σπαραγμούς.

                                         Θουκυδίδης, Ιστορία, Α, 23 (μετ. Άγγ. Βλάχου)

  

Επειδή λοιπόν κανείς δεν τόλμησε να πει οτιδήποτε άλλο, εκτός από το ότι πρέπει να υπακούσει στους άρχοντες της πατρίδας και να κάνει εκείνα για τα οποία ήλθε, τούτος πήγε στον Κύρο και του ζήτησε μισθό για τους ναύτες. Εκείνος όμως του είπε να περιμένει δύο μέρες. Ο Καλλικρατίδας τότε, δυσαρεστημένος με την αναβολή και οργισμένος με τις συχνές επισκέψεις στην κατοικία του Κύρου, είπε ότι οι Έλληνες είναι πανάθλιοι, επειδή κολακεύουν τους βαρβάρους λόγω χρημάτων, και ισχυρίστηκε πως, αν γυρίσει σώος στην πατρίδα, θα κάνει ό,τι μπορεί για να συμφιλιώσει τους Αθηναίους και τους Λακεδαιμονίους. Ύστερα απέπλευσε προς τη Μίλητο κι από κει έστειλε στη Λακεδαίμονα τριήρεις, για να ζητήσει χρήματα.

                                    Ξενοφών, Ελληνικά, Α, VI, 5-6 (μετ. Α. Παπαγεωργίου)

 

Η  κυριαρχία  της  Θήβας  στην  Ελλάδα

 

1)     Ποια  πολεμικά  γεγονότα  συνδέονται  με  τις  χρονολογίες  371π.Χ.  και 

362π. Χ.;

2)    Α) Με  βάση  και  την  παρακάτω  εικόνα  περιγράψτε  τον  τρόπο  της  οργάνωσης  καθώς  και  τον              τρόπο  επίθεσης  του  Θηβαϊκού  στρατού  στη  μάχη  των  Λεύκτρων  της  Βοιωτίας;

       Β)  Ποιος  Θηβαίος  στρατηγός  εφάρμοσε  το  σχέδιο  αυτό  και  τι  συνέπειες  είχε  για  τους  δύο                 αντιπάλους;

 

 

 


 

 

           

 






Το  κράτος  της  Μακεδονίας. 

Το  κράτος  της  Μακεδονίας  επεκτείνεται.

 

 

1)    Αφού  μελετήστε  τις  σελίδες  96 ,97 ,98 και  99  του  σχ. βιβλίου , γράψτε  τις  ποικίλες  επαφές               που  είχαν  οι  πόλεις  κράτη  της  νότιας  Ελλάδας  με  τη  Μακεδονία.

 

2)     Η  πρόθεση  του  Φιλίππου  του  Β΄ ήταν  να  καταστήσει  τη  Μακεδονία  μεγάλη  δύναμη. Γράψτε          δύο  ενέργειές  του  που  επιβεβαιώνουν  αυτή  του  την  πρόθεση.

 

Χάρτης της Μακεδονίας κατά το έτος του θανάτου του Φιλίππου (336 π.Χ.)

 

 

Αλέξανδρος. Η  κατάκτηση  της  Ανατολής. Το  έργο  του  Αλεξάνδρου

 

1)       Με  βάση  τα  δύο  παρακάτω  παραθέματα / πηγές  της  ιστορίας  γράψτε  με  το           δικό  σας  τρόπο  τι  άνθρωπος  ήταν  ο  Αλέξανδρος.


  Α)     Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Απερίσκεπτος, λοιπόν, και βιαστικός ο Αλέξανδρος, καθώς κινήθηκε προς τόσο σπουδαίο εγχείρημα έχοντας μηδαμινούς πόρους; Όχι βέβαια. Ποιος, άλλωστε, ξεκίνησε ποτέ με μεγαλύτερα και ωραιότερα εφόδια μεγαλοψυχίας, σύνεσης, σωφροσύνης και ανδρείας, με τα οποία τον είχε οπλίσει η φιλοσοφία για την εκστρατεία του; Προχωρούσε, λοιπόν, προς τους Πέρσες έχοντας πάρει περισσότερα εφόδια από τον δάσκαλό του Αριστοτέλη παρά από τον πατέρα του Φίλιππο.

                                                 Πλούταρχος, Ηθικά, 327 Ε (Μετ. Φιλολογική ομάδα εκδόσεων «Κάκτος»

  Β)      ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ο Αλέξανδρος? έζησε τριάντα δύο χρόνια και οκτώ μήνες. Βασίλεψε δώδεκα χρόνια και οκτώ μήνες. Ξεχώριζε για τη φυσική ωραιότητα, την εργατικότητα, την εξυπνάδα, τη γενναιότητα, την ευσέβειά του, την αγάπη που έτρεφε για τις τιμές και την περιφρόνηση που έδειχνε στους κινδύνους. Εγκρατέστατος στις σωματικές απολαύσεις, ήταν ιδιαίτερα άπληστος για τους επαίνους. Μπορούσε να διακρίνει το σωστό, όταν ακόμη δεν είχε στοιχεία, αλλά και να βγάζει συμπεράσματα από τα γεγονότα που παρατηρούσε. Ήταν εξαίρετος στρατηγός? μπορούσε θαυμάσια να παρατάξει τη στρατιά του, να την εξοπλίσει και να την οργανώσει. Η παλικαριά του τον βοηθούσε να εξυψώνει το ηθικό των στρατιωτών του, να τους εμπνέει εμπιστοσύνη και με την αφοβία του να εξαφανίζει τους δικούς τους φόβους. Σεβόταν ιδιαίτερα τις συνθήκες και ήταν αδιάφθορος.

Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, Ζ, 28 (Μετ. Δ. Μόσχου)

 

2)    Η  κοινωνία  των  ανθρώπων  του  απέραντης  αυτοκρατορίας  που  κατέκτησε  ο  Αλέξανδρος  ήταν  κοινωνία  πολυπολιτισμική. Μια  κοινωνία  που  αποτελούταν  από  ανθρώπους  με  διαφορετικές  γλώσσες , νοοτροπίες , ήθη , έθιμα , θρησκείες και  παραδόσεις , με  διαφορετικούς  πολιτισμούς. Πώς  φέρθηκε  ο  Αλέξανδρος  σ? αυτούς  τους  λαούς; 













1)    Με  ποια  ιστορικά  γεγονότα  συνδέονται  οι  παρακάτω χρονολογίες;

               338π.Χ.   ,  333π.Χ. ,  331 π.Χ. ,   323 π.Χ.

 

Κλασική  εποχή. 1. Τα  γράμματα

1)    Οι  ιστορικοί  αρχαίοι  και  σύγχρονοι  όταν  γράφουν  την  ιστορία  εκθέτουν  και  τις  προσωπικές         τους  απόψεις  για  τα  πρόσωπα  και  τα  γεγονότα  που  παρουσιάζουν. Πού  πιστεύετε  ότι                   οφείλεται  αυτό;

 

2)    Ο  όρκος  του  Ιπποκράτη  στην  αρχαία  ελληνική

 

?μνυμι ?πόλλωνα ?ητρ?ν, κα? ?σκληπι?ν, κα? ?γείαν, κα? Πανάκειαν, κα? θεο?ς πάντας τε κα? πάσας, ?στορας ποιεύμενος, ?πιτελέα ποιήσειν κατ? δύναμιν κα? κρίσιν ?μ?ν ?ρκον τόνδε κα? ξυγγραφ?ν τήνδε.

?γήσασθαι μ?ν τ?ν διδάξαντά με τ?ν τέχνην ταύτην ?σα γενέτ?σιν ?μο?σι, κα? βίου κοινώσασθαι, κα? χρε?ν χρηίζοντι μετάδοσιν ποιήσασθαι, κα? γένος τ? ?ξ ω?τέου ?δελφο?ς ?σον ?πικρινέειν ???εσι, κα? διδάξειν τ?ν τέχνην ταύτην, ?ν χρηίζωσι μανθάνειν, ?νευ μισθο? κα? ξυγγραφ?ς, παραγγελίης τε κα? ?κροήσιος κα? τ?ς λοιπ?ς ?πάσης μαθήσιος μετάδοσιν ποιήσασθαι υ?ο?σί τε ?μο?σι, κα? το?σι το? ?μ? διδάξαντος, κα? μαθητα?σι συγγεγραμμένοισί τε κα? ?ρκισμένοις νόμ? ?ητρικ?, ?λλ? δ? ο?δενί.

Διαιτήμασί τε χρήσομαι ?π’ ?φελεί? καμνόντων κατ? δύναμιν κα? κρίσιν ?μ?ν, ?π? δηλήσει δ? κα? ?δικί? ε?ρξειν.

Ο? δώσω δ? ο?δ? φάρμακον ο?δεν? α?τηθε?ς θανάσιμον, ο?δ? ?φηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. ?μοίως δ? ο?δ? γυναικ? πεσσ?ν φθόριον δώσω. ?γν?ς δ? κα? ?σίως διατηρήσω βίον τ?ν ?μ?ν κα? τέχνην τ?ν ?μήν.

Ο? τεμέω δ? ο?δ? μ?ν λιθι?ντας, ?κχωρήσω δ? ?ργάτ?σιν ?νδράσι πρήξιος τ?σδε.

?ς ο?κίας δ? ?κόσας ?ν ?σίω, ?σελεύσομαι ?π’ ?φελεί? καμνόντων, ?κτ?ς ??ν πάσης ?δικίης ?κουσίης κα? φθορίης, τ?ς τε ?λλης κα? ?φροδισίων ?ργων ?πί τε γυναικείων σωμάτων κα? ?νδρ?ων, ?λευθέρων τε κα? δούλων.

? δ’ ?ν ?ν θεραπεί? ? ?δω, ? ?κούσω, ? κα? ?νευ θεραπηίης κατ? βίον ?νθρώπων, ? μ? χρή ποτε ?κλαλέεσθαι ?ξω, σιγήσομαι, ???ητα ?γεύμενος ε?ναι τ? τοια?τα.

?ρκον μ?ν ο?ν μοι τόνδε ?πιτελέα ποιέοντι, κα? μ? ξυγχέοντι, ε?η ?παύρασθαι κα? βίου κα? τέχνης δοξαζομέν? παρ? π?σιν ?νθρώποις ?ς τ?ν α?ε? χρόνον. παραβαίνοντι δ? κα? ?πιορκο?ντι, τ?ναντία τουτέων.

 

 

Και  στη  νέα  ελληνική

 

Ορκίζομαι στο θεό Απόλλωνα τον ιατρό και στο θεό Ασκληπιό και στην Υγεία και στην Πανάκεια και επικαλούμενος τη μαρτυρία όλων των θεών ότι θα εκτελέσω κατά τη δύναμη και την κρίση μου τον όρκο αυτόν και τη συμφωνία αυτή.

Να θεωρώ τον διδάσκαλό μου της ιατρικής τέχνης ίσο με τους γονείς μου και την κοινωνό του βίου μου. Και όταν χρειάζεται χρήματα να μοιράζομαι μαζί του τα δικά μου. Να θεωρώ την οικογένειά του αδέλφια μου και να τους διδάσκω αυτήν την τέχνη αν θέλουν να την μάθουν χωρίς δίδακτρα ή άλλη συμφωνία.

Να μεταδίδω τους κανόνες ηθικής, την προφορική διδασκαλία και όλες τις άλλες ιατρικές γνώσεις στους γιους μου, στους γιους του δασκάλου μου και στους εγγεγραμμένους μαθητές που πήραν τον ιατρικό όρκο, αλλά σε κανέναν άλλο.

Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βοηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω. Ούτε θα δίνω θανατηφόρο φάρμακο σε κάποιον που θα μου το ζητήσει, ούτε θα του κάνω μια τέτοια υπόδειξη.

Παρομοίως, δεν θα εμπιστευτώ σε έγκυο μέσο που προκαλεί έκτρωση. Θα διατηρώ αγνή και άσπιλη και τη ζωή και την τέχνη μου. Δεν θα χρησιμοποιώ νυστέρι ούτε σε αυτούς που πάσχουν από λιθίαση, αλλά θα παραχωρώ την εργασία αυτή στους ειδικούς της τέχνης.

Σε όσα σπίτια πηγαίνω, θα μπαίνω για να βοηθήσω τους ασθενείς και θα απέχω από οποιαδήποτε εσκεμμένη βλάβη και φθορά, και ιδίως από γενετήσιες πράξεις με άνδρες και γυναίκες, ελεύθερους και δούλους. Και όσα τυχόν βλέπω ή ακούω κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή και πέρα από τις επαγγελματικές μου ασχολίες στην καθημερινή μου ζωή, αυτά που δεν πρέπει να μαθευτούν παραέξω δεν θα τα κοινοποιώ, θεωρώντας τα θέματα αυτά μυστικά.

Αν τηρώ τον όρκο αυτό και δεν τον παραβώ, ας χαίρω πάντοτε υπολήψεως ανάμεσα στους ανθρώπους για τη ζωή και για την τέχνη μου. Αν όμως τον παραβώ και επιορκήσω, ας πάθω τα αντίθετα.

Διαβάστε  την  μετάφραση  του  όρκου  που  και  σήμερα  δίνουν  οι  γιατροί. Γιατί  λέμε  σήμερα  ότι  ο  τάδε  γιατρός  παραβίασε  τον  όρκο  του  Ιπποκράτη  που  έδωσε;  Με  άλλα  λόγια , σε  ποια  σημεία  του  όρκου , που  και  σήμερα  μπορούν  να  ισχύουν , ένας  γιατρός  μπορεί  να  φανεί  παραδόπιστος ( να  προτιμήσει  το  χρήμα  από  την  υγεία  και  την  αξιοπρέπεια  του  ασθενούς  του);

 

3)     Γιατί  οι  αρχαίοι  Έλληνες  και  δη  οι  Αθηναίοι  έδιναν  τόσο  μεγάλη  σημασία  στη  φιλοσοφία  και  στο  θέατρο;

Η  αρχιτεκτονική  των  κλασικών  χρόνων  ( 479 ? 323  π. Χ. )

 

1)    Ονομάστε  τα  τρία  κιονόκρανα  που  εικονίζονται  παρακάτω σύμφωνα  με  το  ρυθμό  τους   και  περιφράψτε  τα  δύο  από  αυτά.




















1)    Παρατηρώντας  τα  παρακάτω  μαρμάρινα  αγάλματα  της  κλασικής  εποχής  μπορείτε  να  αναγνωρίσετε   τα  βασικά  χαρακτηριστικά  της  κλασικής  τέχνης  που  είναι  το  μέτρο , η  αρμονία – η  συμμετρία,  το  κάλλος (  η  ομορφιά ) και  η  εξιδανίκευση  των  μορφών;

 

 























































1)     Στην  παρακάτω  εικόνα  της  Ακρόπολης  της  Αθήνας  ορίστε  στο  χώρο  τη  θέση  που  βρίσκονται  τα  Προπύλαια  , ο  ναός  της  Αθηνάς  Νίκης , ο  Παρθενώνας  και  το  Ερέχθειο.











1)    Τα  γλυπτά  του  Παρθενώνα.

Α)  Ονομάστε  τα  μέρη  του  Παρθενώνα  όπου  υπήρχαν  γλυπτά. Ποιος  ήταν  ο  γλύπτης  που  τα  φιλοτέχνησε  και  πότε;  

 

 












Β)   Στην  παρακάτω  εικόνα  βλέπετε φωτογραφίες  από  την  αίθουσα  του  Βρετανικού  μουσείου  όπου  βρίσκονται  τα « ελγίνεια  μάρμαρα» . Γράψτε  τι  είναι  τα  « ελγίνεια  μάρμαρα».











Leave a Comment