Graffiti και στη Θεσσαλονίκη και παντού!

Από τους μαθητές του Γ1 και Γ4

Ευφάνταστα σχέδια, άλλοτε σατιρικά, άλλοτε παραμορφωμένες καρικατούρες με βαθύ νόημα και άλλοτε εξαιρετικοί πίνακες ζωγραφικής κοσμούν τους δρόμους και τα κτίρια γύρω από τα αστικά κέντρα των πόλεων.

<– Graffiti από τον Ηλία Σαρηγιαννίδη

Ένα αφιέρωμα στο grafittis στη Θεσσαλονίκη: Parallaxi
Μια μικρή παρουσίαση μερικών από τα πιο γνωστά graffiti που βρίσκονται στην πόλη μας

Αθανασία Σουγιελτζή

Είναι πολύ ωραίο να πηγαίνεις μία βόλτα στην πόλη και να σε μαγεύουν οι εικόνες που είναι ζωγραφισμένες στους βαρετούς τοίχους μιας γειτονιάς. Ξεφεύγει το μυαλό σου και είναι ένας τρόπος να καταλάβεις τι νιώθει ο καλλιτέχνης. Σε κάθε περίπτωση το graffiti είναι μορφή τέχνης. Είναι ο τρόπος του εφήβου να ξεφύγει από τους κανόνες της κοινωνίας και να εκφράσει τη δική του γνώμη. Είναι η απόλυτη μορφή Ελευθερίας και το θεωρώ άδικο να καταπιέζονται από την κοινωνία μετά και να μην τους αφήνουμε να μας παρασύρουν μέσα από τις εικόνες που δημιουργούν.

Γιώργος Παπαδόπουλος

Ένα από τα νεότερα είδη τέχνης. Δυστυχώς όμως θεωρείται παράνομο και τιμωρείται από τις αρχές. Το πιο ελεύθερο είδος τέχνης που εκφράζει συναισθήματα και σκέψεις. Ένα είδος εκτόνωσης και παράλληλα χαλάρωσης, που πολλές φορές διακοσμεί δρόμους και πλατείες προσδίδοντάς τους μια ζωντάνια.

Μπελίντα Χασάνι

Γκράφιτι όπως λέει η λέξη είναι η αναγραφή κειμένου ή συνθημάτων, ακόμα και η ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, όπως για παράδειγμα σε τοίχους. Μερικοί πραγματικά κάνουν θαύματα με τα σπρέι στους τοίχους. Δεν λείπουν βέβαια και τα ντροπιαστικά και υβριστικά μηνύματα ή συνθήματα. Βάσει νόμου θεωρείται βανδαλισμός αλλά τα γκράφιτι για πολλούς είναι ένας τρόπος έκφρασης των προβλημάτων. Απευθύνονται στην κοινωνία με χιουμοριστικό ή όχι τρόπο και, εκτός των άλλων, έχουν στόχο την ευαισθητοποίηση του κόσμου προσδίδοντας ιδιαιτερότητα στο χώρο. Δίνουν ξεχωριστή εικόνα στην πόλη και αποκτά πιο καλλιτεχνική εικόνα.

Ανδρέας Πλατής

Τα γκράφιτι είναι μια τέχνη και μάλιστα αρκετά δύσκολη και όσοι την ασκούν σίγουρα έχουν ιδιαίτερα χαρίσματα. Με τα graffiti γεμίζουν οι γκρίζοι και μουντοί τοίχοι της πόλης. Φαίνεται πιο όμορφη, πιο λαμπερή και με περισσότερα χρώματα. Δυστυχώς το γκράφιτι είναι παράνομο, αν και δεν θα έπρεπε, με αποτέλεσμα αυτό το χάρισμα να μην αξιοποιείται αρκετά.

Ανδρέας Πιτσιόρλας, «Βανδαλίζει η τέχνη;»

Στην κοινωνία του 2019, όπου η κρίση είναι στο απόγειο της, αναπτύσσεται ένα είδος τέχνης που για πολλούς αποτελεί έναν τρόπο επικοινωνίας της νέας γενιάς, ενώ για άλλους μία εγκληματική συνήθεια. Μπορεί οι απόψεις να διίστανται αλλά ένα είναι σίγουρο: Ζώντας στις μεγαλουπόλεις περιτριγυριζόμαστε καθημερινά από γκράφιτι. Εικόνες που σπάνε τα στερεότυπα και ραγίζουν ιδεολογίες, από καλλιτέχνες που δεν τους κρατά μια ψυχρή γκαλερί. Ποιος άραγε δεν έχει υπόψη του τα δύο γκρίζα χέρια του κόσμου στο πάρκινγκ των Εξαρχείων; Αλλά πώς έφτασε η κυνηγημένη τέχνη να μεταμορφώνει το αστικό τοπίο και την μουντή καθημερινότητα;

2008 η δολοφονία του 15χρονου Αλέξη εκτός από κύμα διαδηλώσεων έφερε και τη ραγδαία ανάπτυξη της τέχνης του graffiti. Η άλλοτε τεντιμποίστικη τέχνη πλέον λαμβάνει μορφή επιδημίας και μολύνει το νεαρό πληθυσμό. Με το πέρασμα των χρόνων οι άτσαλες καλλιτεχνικές δημιουργίες, οι οποίες είναι αποτέλεσμα αγανάκτησης της νέας γενιάς, οργανώνονται και σε συνδυασμό με την επιρροή ξένων καλλιτεχνών φτάνει να είναι από τα κυριότερα μέσα έκφρασης, ίσως το πιο ελεύθερο.

Ευφάνταστα σχέδια, άλλοτε σατιρικά και άλλοτε παραμορφωμένες καρικατούρες με βαθύ νόημα κοσμούν τους δρόμους γύρω από τα αστικά κέντρα των πόλεων. Οι ανήσυχοι μικροί καλλιτέχνες και τα φουτουριστικά σχέδια τους καταλήγουν να είναι αντικείμενο συζήτησης για το αν τα γκράφιτι πρέπει να είναι παράνομα ή όχι. Την ώρα που στην Ελλάδα θεωρείται μία παράνομη συνήθεια, συνδεδεμένη με την παρανομία από πολλούς, στην Αμερική επιβλήθηκε πρόστιμο 6,7 εκατομμυρίων σε ιδιοκτήτη κτιρίου που κατέστρεψε έργο τέχνης, σύμφωνα με το πόρισμα. Η τέχνη και ο λόγος δεν φιμώνονται με όσους νόμους και υπομνήματα να κατατεθούν το γκράφιτι θα αναπτύσσεται. Τώρα πια έχει ξεπεράσει το φαινόμενο των χουλιγκανιστικών συνθημάτων και δίνεται χώρος στους πραγματικούς καλλιτέχνες. Γιατί το πιο σπάνιο λουλούδι μέσα στο τσιμέντο ανθίζει. Πώς μπορούμε επομένως να μιλάμε για βανδαλισμό; Ίσως η αληθινή αιτία που κατηγορούνται τα γκράφιτι είναι πως η τέχνη αυτή καταστρέφει το συμβατικό σκηνικό στο οποίο ζούμε και μας βάζει ωμά και απευθείας στην αληθινή σύγχρονη πραγματικότητα.

Δέσποινα Βασμαδά, “Grafiti : βανδαλισμός ή τέχνη;”

Ζωγραφιές σε τοίχους δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, σε στενά σοκάκια και πολυσύχναστα μέρη μιας πόλης μηνύματα και κριτική που άλλοτε λαμβάνεται ως τέχνη και άλλοτε ως βανδαλισμός.

Υπάρχει μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων που κατακρίνουν όσους ασχολούνται με τα «γκράφιτι». Θεωρούν πως μία τέτοια επέμβαση στην αισθητική ενός χώρου είναι ανεπίτρεπτη. Στη χώρα μας, τα «γκράφιτι» που πραγματοποιούνται δίχως άδεια αποτελούν αξιόποινη πράξη και μάλιστα οι παραβάτες τέτοιου τύπου τιμωρούνται τόσο με φυλάκιση όσο και με πρόστιμο. Ίσως να τα θεωρούν πρόχειρα και δίχως ουσία, με μοναδικό σκοπό την καταστροφή. Για αυτούς δε θεωρούνται μορφή τέχνης αλλά ανωριμότητα.

Υπάρχουν όμως και οι άλλοι. Οι άλλοι, οι οποίοι ξετρελαίνονται να περπατούν στο κέντρο της πόλης τους και να χαζεύουν το χρώμα στους τοίχους. Να ταξιδεύουν με τις εικόνες και να ταυτίζονται με τα στιχάκια- που ορισμένα περιέχουν πολύ βαθιά νοήματα. Για αυτούς αποτελούν μία μορφή τέχνης, αυτής του δρόμου.

Τα γκράφιτι λοιπόν έχουν δυο όψεις . Σίγουρα θεωρούνται βανδαλισμός ,όταν το μόνο που προσφέρουν είναι να ασχημύνουν μια ιδιοκτησία ζωγραφίζοντάς την με βανδαλιστικό περιεχόμενο είτε με μουτζούρες είτε με υβριστικό περιεχόμενο και κακόγουστα σχέδια. Αλλά από την άλλη είναι τέχνη ,από αυτές τις τέχνες που δε φοβούνται «να μιλήσουν», ακόμη και να «φωνάξουν» και να τονίσουν τα «λάθη». Ωστόσο, πέρα από το ότι τα γκράφιτι προσπαθούν να περάσουν μηνύματα χαρίζουν ομορφιά. Οι πολύχρωμοι τοίχοι σε κάνουν λίγο να ξεχνάς πως βρίσκεσαι μέσα σε μία τσιμεντούπολη, καθώς και να ονειρεύεσαι λιγάκι παραπάνω.

Σταυρούλα Πετρίδου

Το γκράφιτι γενικά είναι αρκετά παρεξηγημένο. Κάποιοι το θεωρούν έναν τρόπο έκφρασης ενώ κάποιοι άλλοι το θεωρούν βανδαλισμό. Τελικά τι είναι;

Σίγουρα είναι ένας τρόπος έκφρασης αλλά και διαμαρτυρίας της νεολαίας. Είναι ένας τρόπος για να μεταδώσουν ένα μήνυμα και να ευαισθητοποιήσουν πολλούς ανθρώπους. Οι νεαροί καλλιτέχνες που αποφασίζουν να διακοσμήσουν τους τοίχους και να προσδώσουν λίγο χρώμα στη ζωή μας επιλέγουν τις νυχτερινές συνήθως ώρες για το εγχείρημά τους, ώστε να μην γίνονται αντιληπτοί, μια και το γκράφιτι είναι παράνομο και μη αποδεκτό.

Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι το γκράφιτι είναι βανδαλισμός της δημόσιας και της ιδιωτικής περιουσίας. Ένας τρόπος εκδίκησης και έντονης διαφωνίας. Μία επαναστατική και ταυτόχρονα αντιδραστική κίνηση των νέων για να εκφράσουν τα παράπονά τους σε ότι συμβαίνει στην κοινωνία. Θεωρούν πως είναι μια πράξη επαναστατική και ίσως αναρχική. Όχι όμως ένας νέος τρόπος έκφρασης.

Το μοναδικό όμως όπλο των νέων είναι αυτό το πολύτιμο σπρέι προκειμένου να αντιδράσουν και να εκφραστούν. Οι νεαροί καλλιτέχνες καταφεύγουν σε αυτό τον δημιουργικό τρόπο έκφρασης για να ξεφύγουν από την αποπνικτική ατμόσφαιρα. Στο μέλλον θα κυριαρχήσει και ίσως εκθρονίσει άλλες τέχνες ή πολύ πιθανόν να συνυπάρξει ισάξια μαζί τους.

Στέλλα Δόντσιου

Το graffiti είναι μία από τις πιο παρεξηγημένες μορφές τέχνης στην Ελλάδα. Συχνά συγχέεται με τον βανδαλισμό και αντιμετωπίζεται με αρνητισμό, από πολλούς ανθρώπους ειδικά παλαιότερων γενεών. Graffiti είναι η αναγραφή κειμένου ή η δημιουργία μίας ζωγραφιάς σε επιφάνειες, που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους. Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το κίνημα του hip hop, από την ίδια ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι ήθελαν κάπως, να εξωτερικεύσουν την καταπίεση, που ένιωθαν από την κοινωνία και το σύστημα. Γι? αυτό πολλοί θεωρούν, ότι αποτελεί μέρος της κουλτούρας του hip hop. Το graffiti είναι ένα κοινωνικό, νεανικό κίνημα, που ξεκίνησε στις αρχές τις δεκαετίας του ?70 από τις κακόφημες γειτονιές τις Νέας Υόρκης. Από εκεί μεταφέρθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των ανθρώπων και των έργων τους και έγινε τρόπος ζωής για πολλούς καλλιτέχνες ανά τον κόσμο. Το κίνημα ξεκίνησε από πιτσιρικάδες ,που έγραφαν το όνομα τους ή κάποιο ψευδώνυμο σε τοίχους, ταχυδρομικά κουτιά , καρτοτηλέφωνα, υπόγειες διαβάσεις στο μετρό. Η αρχική ονομασία του ήταν hitting ή tagging. Ο σημαντικότερος παράγοντας για την ανάπτυξή του ήταν ο ανταγωνισμός μεταξύ διάφορων ομάδων ή ατομικών καλλιτεχνών, που μέσω της τέχνης τους δημοσιοποιούσαν διάφορες δηλώσεις ή διαχώριζαν τις περιοχές τους. To 1974 ο ΤΑΚΙ 183 , ένας μικρός Έλληνας που δούλευε στη Νέα Υόρκη έγινε το εξώφυλλο της εφημερίδας ?The New York Times?? ως ο πρώτος δημιουργός γκράφιτι παγκοσμίως. (πληροφορίες: neolaia.gr)